Istorijat
VFC „ZASTAVA FILM“ – SIMBOL SRPSKE VOJNE KINEMATOGRAFIJE
Istorija „Zastava film“-a počinje u leto 1948. godine, kada je formirano Odeljenje za proizvodnju filmova Jugoslovenske armije u Beogradu. Prva ostvarenja su Filmski pregledi iz Jugoslovenske armije - hronike i komentari armijskog i društvenog života.
Za načelnika je postavljen major Marijan Marinc.
Današnji naziv, Vojnofilmski centar „Zastava film“ dobija 1962. godine.
Prvi nastavni, edukativni film, „Obuka u bacanju ručnih bombi“, režira Čoči Mikijeli (1948). Ova vrsta filma postaje „Zastavina“ osnovna, ali ne i jedina delatnost. Otvorena prema javnosti, „Zastava“ privlači veliki broj filmskih stvaralaca, od kojih će neki postati značajna imena jugoslovenskog filma.
U periodu između 1950. i 1960. godine, „Zastava film“ postaje najveći proizvođač kratkometražnih filmova u zemlji. Preovlađuju dokumentarni i nastavni film. U isto vreme, neguje se i razvija kratki igrani film.
Pojavljuje se veći broj stvaralaca koji daju lični pečat njenoj produkciji.
Ističe se autorski rukopis Škanate, Zaninovića, Kalačića, Slijepčevića, Ilića, Golubovića, Velimirovića, Šaranovića, Čikeša...
Period između 1960. i 1980. godine, zlatno je doba „Zastava film“-a. Vreme pune autorske afirmacije, bogate produkcije, visokog kvaliteta i sjajnih nagrada.
Samo tokom 1973. godine osvojeno je 17 nagrada i priznanja. Najviše njih pripalo je Predragu Goluboviću, koji je trilogijom kratkih igranih filmova, koji se ubrajaju u sam svetski vrh „Smrt paora Đurice“, „Biografija Jožefa Šulca“ i „Tišine“, uvrstio „Zastavu“ u sam vrh jugoslovenske i svetske kinematografije.
Nominacija za Oskara, 1972. godine, filma „ Tišine“ u produkciji „Zastava film“-a, dokaz je izuzetne stvaralačke snage i uspešne produkcije izuzetnog autora kakav je bio Predrag Golubović.
Talenat reditelja, suptilna obrada tema i vrhunaska realizacija, često su omogućavali da se snime kritički filmovi u kojima je ukazivano na anomalije u društvenom životu. Začetnik u realizaciji angažovanih filmskih ostvarenja svakako je Stjepan Zaninović. Bogatim stvaralačkim opusom od samog početka filmom „Tek kasnije sam počeo da rastem“ i priznanja tom filmu, otvaraju Zaninoviću put da još slobodnije obrađuje do tada tabu teme.
Afirmišući lični stav, prikazivanja svakodnevnog života u vojsci, kratkim igranim filmom „Vodnik, bombe i...“, autor, stiče naklonost filmskih stručnjaka, kritičara i publike. Film prerasta u popularne TV serije „Kad sam bio vojnik“ i „Vojnici“.
Uporedo sa dokumentarnim i kratkim igranim filmovima, uz angažovanje istaknutih animatora neguje se tehnika crteža i animacije, kao nastavna sredstva za edukaciju vojnika.
Krajem osamdesetih godina „Zastava film“ se tehnički modernizuje uvodeći pored filmskog i kompletan sistem video produkcije.
Period od 1991. do 2000. godine je najteži period postojanja i rada „Zastava film“-a. Hiljade sati dokumentarnog materijala iz sukoba sa prostora SFR Jugoslavije zabeležile su ekipe „Zastava film“-a. Bili smo svedoci i hroničari NATO bombardovanja. Stvaranje dokumentarnog filma inspirisano je vremenom u kome živimo i tradicijom ove ustanove. I u najtežim vremenima poslednje decenije 20. veka reditelji, scenaristi, snimatelji „Zastave“, stvaraju filmove visokih umetničkih dometa.
Tako je „Zastava film“ postala svedok i hroničar istorije. Snagu ovih argumenata, vreme ne može izbrisati. Za sve godine, prestižnom ugledu ove ustanove, doprineo je veliki broj stvaralaca – poznatih autora jugoslovenskog i srpskog filma. Na međunarodnim i domaćim festivalima, oni donose „Zastavi“, 133 zaslužne nagrade i priznanja.
Najvrednija su tri zlatna i jedno srebrno Sunce, popularno nazvani – Vojni Oskar sa festivala vojnog filma u Versaju. Na međunarodnim i jugoslovenskim festivalima u: Oberhauzenu, Londonu, Veneciji, Moskvi, Berlinu, Torontu, Drami, Beogradu i drugim, „Zastavini“ autori su se vraćali, donoseći najznačajnije nagrade prestižnih festivala.
Na Beogradskom festivalu dokumentarnog i kratkometražnog filma „Zastava film“ je učesnik od njegovog osnivanja. Prva nagrada je osvojena 1961. godine za film „Poruke“, reditelja Stjepana Zaninovića. Zaključno sa 2002. godinom kada je dobila Grand prix za film „Voz“, reditelja Gorana Kostića.
Samo u poslednjoj deceniji 20. veka, filmska i video produkcija osvaja 37 nagrada na domaćim i međunarodnim festivalima. Dobitnik je dve specijalne nagrade na Prvom festivalu vojnog filma u Bukureštu 1995. godine. Film Stjepana Zaninovića „Šantić 93“, dobitnik je „Kristalne prizme“ Jugoslovenske akademije filmske umetnosti i nauke. Na međunarodnom filmskom festivalu slovenskih i pravoslavnih naroda „Zlatni vitez“, dokumentarni filmovi „Zastava film“-a osvojili su 10 nagrada, od toga jedan Grand pri, 3 „Zlatna viteza“, tri nagrade za režiju i tri specijalna priznanja.
Na Festivalu jugoslovenskog dokumentarnog i kratkometražnog filma, u poslednjih 10 godina, dobili smo osam nagrada i 3 specijalna priznanja. Bogatim produkcionim i umetničkim opusom „Zastava film“ se svrstava, među najvažnije institucije jugoslovenske i srpske kinematografije. Ukupno kulturno nasleđe, koje su stvarale generacije sineasta u „Zastava film“-u, predstavlja podstrek i inspiraciju za buduće stvaralaštvo.